Конкурс аматарскай літаратурнай творчасці “Мы на матчынай мове жывём” праводзіцца ў Краснапольскім раёне
Правядзенне на Краснапольшчыне конкурсу аматарскай літаратурнай творчасці, прысвечанага Міжнароднаму дню роднай мовы, апошнія гады стала традыцыйнай з’явай і праходзіць пад прыгожай і ёмістай назвай “Мы на матчынай мове жывём”.
Штогод конкурс выяўляе нямала прыхільнікаў беларускай мовы, якія апяваюць яе – ствараюць творы, напоўненыя любоўю і клопатам аб родным слове.
У 2021 годзе конкурс набыў міжнародны характар, бо да ўдзелу ў ім былі запрошаны аматары творчасці не толькі Беларусі, але і Расійскай Федэрацыі.
Конкурс “Мы на матчынай мове жывём” даў магчымасць пашырыць межы сяброўскіх і творчых зносін, пабыць у плыні культурных каштоўнасцей абодвух краін.
Новым у конкурсе 2021 года стала і тое, што творы на конкурс прымаліся як у вершах, так і ў прозе, дабавілася і намінацыя – “На роднай мове гавару”, дзе ўдзельнікі маглі паказаць валоданне роднай мовай і словам, даслаўшы творы на любую тэму. У намінацыі “Мая родная мова” творы прысвячаліся менавіта мове. І трэба сказаць, аўтары знайшлі магчымасць выказаць сваю любоў да яе, падкрэсліць асаблівасці, падзяліцца роздумам аб яе значэнні ў жыцці чалавека і грамадства і шмат чаго яшчэ.
Роднай мове прысвяцілі свае творы і гаварылі на ёй аматары Краснапольскага, Касцюковіцкага раёнаў Магілёўскай вобласці, г. Чачэрска Гомельскай вобласці Беларусі, п.г.т. Гардзееўка і п.г.т. Красная гара Бранскай вобласці, с. Ларняўска і с. Верхлічы Краснагорскага раёна, г. Бранска Расійскай Федэрацыі.
Добрае валоданне роднай мовай, майстэрства і вобразнасць прадэманстравалі многія ўдзельнікі конкурсу. Трэба адзначыць, што яны падымалі розныя актуальныя тэмы, а праз выкарыстанне мастацкіх прыёмаў і сродкаў іх творы набывалі пачуццёвасць і выклікалі эмоцыі, радавалі і здзіўлялі багаццем кожнай мовы – рускай і беларускай.
Што хвалюе аматараў роднага слова, мовы, у чым яны прызнаваліся праз свае творы, як размаўлялі на ёй і аб чым?
Анастасія Церахава, настаўніца ДУА “НПК дзіцячы сад-базавая школа”, на конкурс даслала эсэ, у якім разважала, як і калі яна адчула цікаўнасць і любоў да беларускай мовы. Яна з любоўю ўспамінае пра школьнае дзяцінства, напоўненае фальклорам і народнай песняй, бо займалася яна тады ў ансамблі “Крынічка”, які быў спадарожнікам народнага фальклорнага ансамбля “Горскія харашухі” пад кіраўніцтвам В. А. Марчанка.
“Менавіта праз народныя песні і адчула я музычнасць, мілагучнасць беларускай мовы, яе каларыт і асаблівы свет – глыбокі і таямнічы, як фальклорная спадчына і гісторыя нашай Бацькаўшчыны”, – прызнаецца Анастасія.
Яна лічыць беларускую мову роднай і прызнаецца, што ёй хацелася б, каб мова часцей гучала з вуснаў людзей, каб потым і дзеці змаглі назваць яе сваёй.
Эсэ даслала на конкурс і Вольга Гомарава, загадчыца Горскага СДК. Яна таксама прызнаецца, што любіць гучанне беларускай мовы ў народных песнях беларускага фальклору і асэнсоўвае, што родная мова – связуючая нітка пакаленняў і яе нельга губляць.
З даследваннем дыялектаў свайго сяла і запазычаных з беларускай мовы слоў у конкурсе прыняла ўдзел Цыганок Таццяна з с. Верхлічы Краснагорскага раёна.
У гэтай жа намінацыі “Мая родная мова” уразіў верш паэткі з г. Чачэрску Гомельскай вобласці Дзіаны Лісімавай, дзе яна з болем і абурэннем адзначае: “Мы моднымі ботамі ў гразь затапталі айчынную мову сваю”. Паэтку хвалюе сучасны стан беларускай мовы, якая, на яе думку, “кульгае да краху” і яна заклікае:
Прыгожа гучаць “Калі ласка” і “Дзякуй”,
Але не чуваць іх нідзе.
Радзімая мова кульгае да краху,
Любіце, шануйце яе!
Многа вершаў прысвяціла беларускай мове Валянціна Марчанка, аўтар гэтага артыкулу і арганізатар конкурсу. Аўтар называе мову жывой спадчынай, якую заклікае берагчы, і бачыць у мове сродак яднання.
Яна прыняла ўдзел і ў другой намінацыі “На роднай мове гавару”.
Яе клапоціць лёс мовы і Радзімы, якую яна нястомна апявае. Паэтка выказвае веру, што лёс краіны залежыць ад кожнага з нас, ад нашай любові і падтрымкі роднай дзяржавы.
Не хачу тваёй бачыць бяды,
І таму не лячу я ў вырай.
Я падстаўлю Радзіме плячо,
І ты будзеш, Радзіма, шчаслівай.
“За будучыню”, “Любімая, якой не аддадзім”, “Тебя зовём с любовью Белой Русью”, “Беларусь – наша маці”, “Беларусь мая”, “Не трэба дзяліць”, “Родине”, “Люблю я Беларусь”, “Я радзіме падстаўлю плячо”, “З душы Радзіма пачынаецца” – вось некаторыя з яе твораў. Дастаткова пазнаёміцца толькі з назвамі яе вершаў, каб адчуць яе клопат пра Радзіму і хваляванне за яе, заклік да аб’яднання і народнага адзінства, да духоўнага ўздыму ў грамадстве.
З душы Радзіма пачынаецца,
Святла прыгожага у ёй.
З душы Радзіма пачынаецца –
З яго душы, тваёй, маёй.
Вельмі ўражваюць паэтычныя творы Валянціны Пранкевіч, паэткі з г. Чачэрска Гомельскай вобласці. Калі чытаеш яе радкі, адразу адчуваеш пявучасць і сакавітасць беларускай мовы, радуешся паўзабытым словам, якія яна дастае на свет, і якія так добра малююць карціны вясковай роднай хаты і малой радзімы. Разам з паэткай мы бачым і крывую браму, і бульбу на загнеце, і клямку, якую яна звыкла націскала пальцам.
Яе творы невялікія па аб’ёму, а колькі сэнсу яны нясуць! Што ні твор – то паглыбленне – у гісторыю, у традыцыі. І ўсё па-мастацку добра і прыгожа, і ўсё міжволі прымушае да роздуму. Яе верш “Вышываная сарочка” – успрымаецца не толькі як яе ўласны роздум, гэта добры рэсурс для культурнага дыялогу пакаленняў.
…Мо, таму тамлюся, і так шчасця мала,
Што пасаг матулін я не шанавала.
Паэтка адгукваецца на розныя падзеі, на з’явы ў грамадстве і жыцці. У вершы “Прывітальная” яна нагадвае аб сяброўстве Беларусі і Расіі, аб адзінстве лёсаў і заклікае да яднання краін. Вось як звяртаецца яна ад імя беларускага народа да братоў-расіян:
Мы ж - браты па крыві, і па духу такія,
Ваша радасць і боль нам зусім не чужыя.
Песню, хлеб і слязу мы падзелім надвое,
Бо адзіны наш лёс і распяцце святое.
Сяброўству народаў Расіі і Беларусі прысвяціла верш і Таццяна Ефіменка, бібліятэкар Ларнеўскай бібліятэкі, падраздзялення МБУК “Краснагорская МЦРБ”. Таццяна жыве на памежжы краін, таму з лёгкасцю разумее беларускую мову і шмат якіх слоў ужывае ў сваёй гаворцы. Пра гэта і распавяла яна ў сваім вершы, ды яшчэ пра сяброўства і адзінства каранёў рускага і беларускага народаў.
На беларускай мове даслала свае паэтычныя і празаічныя творы Алеся Шаройка, удзельніца народнага ансамбля народнай песні “Калініца” Касцюковіцкага РЦК. Яна запрашае на сваю малую радзіму, дзе нарадзіўся і паэт Куляшоў, і родным словам малюе краявіды, росны ранак, сваю вёску, пра якую цяпер нагадвае адзін толькі Шаройкін мост.
Разам з Алесяй вы можаце ўбачыць многа драбніц:
Як муху павук падловіць
На роснай сваёй павуціне,
І як меладычна гамоніць
Жаўрук ў паднябессі сінім.
У свой шчаслівы край запрашае і Дзяніс Кустаў, педагог-арганізатар УА “Краснапольская раённая дзяржаўная гімназія”, і замілаваннем малюе родныя краявіды.
Валоданне рускай мовай у намінацыі “На роднай мове гавару” прадэманстравалі паэты-аматары з розных куткоў Бранскай вобласці. Гэта Валянціна Лужкова з Бранскага дзяржаўнага ўніверсытэту ім. Пятроўскага, Таццяна Клімянок з п.г.т. Гардзееўка, Таццяна Яфіменка з с. Ларнеўск Краснагорскага раёна.
Дыпломы пераможцам будуць ўручаны ў метадычна-творчай гасцёўні “Не адракуся спадчыны сваёй”, якая адбудзецца ў Краснапольскім РЦК 18 лютага.
Конкурс зноў пацвердзіў, што ёсць нямала тых, каго хвалюе лёс роднай мовы, галоўнага культурнага дасягнення народа, і хто нястомна клапоціцца пра яе захаванне, – вывучае яе, думае на ёй, гаворыць на ёй.
Валянціна Марчанка, метадыст РЦК ДУК “ЦКС Краснапольскага раёна”
